میلگرد ها از مهم ترین مصالحی هستند که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما مانند دیگر محصولات فولادی، میلگردها نیز در شرایط مختلف مانند رطوبت یا وجود اسیدهای مختلف ممکن است دچار خوردگی گردند. برای جلوگیری از خوردگی میلگردها از مقاطعی به نام اسپیسر استفاده می‌کنند. این قطعات یک پوشش یکنواخت را بر روی میلگرد ایجاد کرده و از آسیب رسیدن به آن جلوگیری می‌کنند. همچنین برای ایجاد فاصله در میلگرد از اسپیسر استفاده می‌کنند. در این مقاله به این که اسپیسر چیست و چه مزایایی دارد؟  پرداخته شده است تا شما به آگاهی کاملی از این محصول و مزایای اسپیسر برسید. 

اسپیسر چیست؟

سوالی که شاید برای شما مطرح شود این است که اسپیسر چیست؟ اسپیسر از نظر لغوی به معنای فاصله گذار یا فاصله نگهدار است که در سایزها و ابعاد مختلف و متنوعی تولید می‌شود. از اسپیسر برای ایجاد فاصله بین دو میلگرد با دقت بالا استفاده می‌شود و همچنین به عنوان روکشی مناسب با ضخامت 15 تا 150 میلی متر بر روی میلگردها برای جلوگیری از زنگ زدگی می‌باشد زیرا جهت  تأمین پوشش بتن نمی‌توانیم از  قطعه هایی مانند سنگ یا چوب استفاده کنیم.

اسپیسر بنابر شرایط موجود بصورت اسپیسر پلاستیکی، اسپیسر بتنی، اسپیسر فلزی و اسپیسر چوبی تولید و عرضه می‌شود. اسپیسرهای پلاستیکی از نظر قیمت، وزن، صرفه اقتصادی و شرایط تولید از سایر اسپیسر‌ها دارای اهمیت و استفاده گسترده تری می‌باشد.

اسپیسر قطعه‌ی کوچکی است که در هنگام اجرای فونداسیون و بتن مسلح در میان قالب بتن و میلگرد قرار داده می‌گردد تا بین این دو فاصله لازم به دست آید. خوردگی میلگرد‌ها در اثر تماس با بتن یکی از مسائل عمده در بتن ریزی و اجرای فونداسیون است. راه چاره آن نیز استفاده از اسپیسر‌ها است.

این محصول که در عموم با نام‌های مختلفی مانند: لقمه بتن، کاور بتن، فاصله نگهدار و کاور میلگرد نیز معروف می‌باشد، که از هر سایز و ابعاد آن در موارد ویژه و خاصی استفاده می‌کنند و از ابزارآلات پرکاربرد و مهم در صنایع ساختمانی محسوب میگردد. به عنوان مثال کاربرد‌های فراوانی مانند رعایت پوشش میلگرد‌ها در سازه هایی مثل دال‌ها و دیوار‌ها و... دارد.

استفاده از اسپیسر چه مزایایی دارد ؟

به مروز زمان میلگرد‌ها به علت  تماس و مجاورت با مواد شیمیایی و شرایط محیط مانند رطوبت، هوا، موادی مثل سولفات‌ها و غیره خورده می‌شوند و این مسئله اثرات مخرب و زیانباری بر سازه خواهد گذاشت. ولی اگر با استفاده از اسپیسر پوششی بر روی میلگرد ایجاد کنیم از آن در مقابل شرایط آب و هوایی حفاظت خواهیم کرد.

در ساختن بتن مسلح جهت افزایش راندمان کار ،اکثرا  از این قطعه استفاده می‌گردد، این قطعات ابزار‌های خیلی خوبی هستند که اگر استفاده شوند از حرکت شبکه میلگرد در بتن مسلح جلوگیری میکنند یعنی آن را ثابت نگه می‌دارند. قبل از این ، برای اینکه بین میلگرد و سطح بتن فاصله ایجاد نمایند از قطعاتی مانند چوب و سنگ استفاده می‌کردند اما  این قطعات زیاد بادوام نبودند.

از جهتی پوششی که روی میلگرد به وجود می‌آوردند زیاد یکنواخت و یکدست نبودند بنابراین  میلگرد  خورده می‌شد ولی در حال حاضر با وجود اسپیسر‌ها  مشکلاتی از این قبیل حل شده اند. پوششی که بوسیله آن روی میلگرد ایجاد می‌گردد کاملا  یک دست و یکپارچه می‌باشد و از جهتی  بسیار سبک نیز هست و همه این مزایای اسپیسر باعث شده است تا این محصول یک قطعه کاملا کارآمد و مقرون به صرفه باشد.

با توجه به مطالب گفته شده در این خصوص به طور مختصر می‌توان گفت مزایای اسپیسر به شرح زیر می‌باشد:

• از لحاظ اقتصادی کاملا مقرون به صرفه
• حمل و نقل کم هزینه و آسان به علت سبکی
• تسریع درفاصله گذاری برای پوشش میلگرد
• کاهش هزینه‌های اضافی مثل نیروی انسانی
• احرای میلگرد گذاری دقیقا طبق فایل محاسباتی
• ایجاد کاور مناسب و یکنواخت در تمام طول میلگردها

دلیل استفاده از اسپیسر چیست؟

همانطور که کمی قبل تر در خصوص اینکه اسپیسر چیست صحبت کردیم، گفتیم اسپیسر به معنای فاصله نگهدار است و در ساخت یک سازه و عمل پوشش دهی میلگرد‌ها و آرماتور بندی، نکات و استاندارد هایی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد؛ برای مثال در صورت عدم استفاده از آن دو پدیده رخ خواهد داد پدیده اول: چسبیدن میلگردها و آرماتور به بتن و پدیده دوم: بیرون زدگی میلگردها و آرماتورهاست؛ در صورت وقوع هر کدام از موارد بالا، عواملی مثل رطوبت و هوا به درون سازنده نفوذ می‌کنند و موجب خوردگی میلگرد می‌شود که در این صورت اثرات زیانباری برای سازه در پی خواهد داشت. اما استفاده از آن از این وقایع جلوگیری می‌کند و نه تنها بر کیفیت سازه بلکه در سرعت عمل ساختن سازه هم تأثیرگذار خواهد بود. که این نکته را نیز می توان از مزایای اسپیسر در نظر گرفت. 

نحوه محاسبه تعداد اسپیسر مورد نیاز

با توجه به این نکته مهندسین با محاسبه مقدار فشار احتمالی وارد شده تعداد لازم اسپیسر‌ها را می‌سنجند.

به عنوان مثال و به طور حدودی، در هر متر مربع کف‌های سنگین یا نیمه سنگین یا فونداسیون‌ها حدود 4 عدد مورد نیاز است یا در هر متر مربع کف‌های فوق سنگین و متراکم حدود 6 الی 10 عدد مصرف می‌شود. در تیر‌های بلند و سنگین در هر متر حدود 3 عدد مصرف می‌شود.

کلام آخر

بسیار از افراد در ایران فکر می‌کنند که اسپیسر هزینه‌ی اضافه برای پروژه محسوب می‌شوند، در صورتی که اصلاً این گونه نیست. نه تنها تهیه این قطعه هزینه‌ی اضافه نیست، بلکه بالاتر بردن دقت و سرعت انجام کار از زمان پروژه کاسته و باعث اقتصادی تر شدن فرآیند ساخت می‌شوند.

پس ما در این مقاله سعی کردیم که مطالبی در خصوص اینکه اسپیسر چیست و آشنایی با مزایا و ویژگی‌های آن بپردازیم تا شما به هنگام خرید اسپیسر بتوانید با آگاهی کامل، انتخابی هوشمندانه داشته باشید.

ما در شهر مفتول این زمینه را فراهم آورده ایم که قبل از خرید محصول مورد نظر بتوانید با مشاوران ما در خصوص خرید و فروش در ارتباط باشید تا محصولی با کیفیت و با قیمت مناسب را خریداری نمایید.  

همانطور که پیشتر ذکر شد برای اینکه فاصله دقیقی بین قالب و میلگرد ایجاد شود از انواع اسپیسرهایی که دارای اشکال، ابعاد و مقاومت های مختلفی هستند و با توجه به نظر پیمانکار و باری که بر روی سازه وارد می شود و نوع سازه، از این محصول استفاده می کنند. آشنایی با انواع اسپیسر و کاربرد های آن موضوعی است که شما باید برای استفاده از این محصول باید اطلاعاتی در این زمینه داشته باشید. تا در هنگام استفاده با مشکل مواجه نشوید.

انواع اسپیسر کدام اند؟

اسپیسر ها بر اساس جنس مواد و مکانی که در آن به کار برده می شوند، انواع متفاوتی را تشکیل می‌دهند که در اینجا تعدادی از انواع آن معرفی می شود:

انواع اسپیسر براساس جنس

1. اسپیسر پلاستیکی

این نوع نسبت به اسپیسر بتنی و فلزی ارزان تر می باشد و به همین علت خیلی از آن استفاده می کنند. اما باید دقت کنیم که معایبی از جمله؛ عدم چسبندگی خوب اسپیسر پلاستیکی به بتن، و همچنین ضریب حرارتی پلاستیک و بتن با هم متفاوت بوده که همین موضوع می تواند باعث ایجاد یکسری مشکلات شود. همچنین چون از جنس پلاستیک ساخته می شوند سختی زیادی در مقایسه با اسپیسرهای بتنی و فلزی ندارد.

کاربرد اسپیسر پلاستیکی

این قطعه را باید به یکی از پر کاربردترین اسپیسر های دانست که  که در بتن های مسلح برای ثابت نگه داشتن میلگرد ها در جای خود به کار برده می شود. از اسپیسرهای پلاستیکی برای استفاده سازه های بتنی با اندازه و اشکال مختلف استفاده میشود . اسپیسرهای پلاستیکی بتن از جمله اسپیسرهای ساختمانی می باشند که در صنعت ساختمان کاربرد بالایی دارند.

2. اسپیسر بتنی

اسپیسرهای بتنی نسبت به اسپیسر پلاستیکی گران تر می باشد اما در عین حال سختی بالاتری نیز دارد. اسپیسر بتنی مقاومت فشاری بالایی دارد که بسیاری از ضعف های اسپیسر پلاستیکی را برطرف نموده و باعث کاهش عوامل آسیب رسان به بتنی که در آن از اسپیسر غیر بتنی استفاده شده است، می شود.

در زمان ساخت این اسپیسرها حتما باید توجه شود که نوع بتنی که با آن اسپیسر بتنی ساخته می شود با بتن مورد استفاده یکی باشد تا ضریب حرارتی یکسانی داشته باشند.

کاربرد اسپیسر بتنی

اسپیسرهای بتن برای رعایت پوشش میلگردها در سازه های مسلح مثل دال ها و دیوارها پی ها و سایر حجم ها بتنی مسلح قابل استفاده بوده و در پروژه های نظیر سد و تونل و سایر ساختمان ها و مستحدثات مصرف می شوند.

3. اسپیسر فلزی

 اسپیسر فلزی نیز همانند اسپیسر بتنی سختی بالالیی دارد و به نسبت اسپیسر پلاستیکی قیمت بالاتری نیز دارد. در طراحی این نوع اسپیسر باید دقت شود که به گونه ای باشد که بتوانیم میلگردها را به راحتی بر روی آن ها قرار دهیم.

کاربرد اسپیسر فلزی

 از کاربرد های اسپیسر فلزی می توان گفت که این نوع اسپیسر ها معمولا به شکل میلگرد خم شده یا مفتول مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع اسپیسر براساس کاربرد

1. اسپیسر های کفی یا افقی

• هارد فیکس

از کاربرد های این اسپیسر می توان استفاده از آن برای بخشهایی از کف سازه نظیر فونداسیون گسترده، نواری، شناژها و... که شبکه های میلگردی، پر تراکم و سنگین می باشند را نام برد.

این فاصله نگهدار برای میلگرد هایی با حداقل قطر 14 میلی متر توصیه می گردد.

• ماکس فیکس

اسپیسر نیمه سنگین ماکس فیکس برای ایجاد پوشش بتنی در سازه های متوسط و نیمه سنگین مانند تیرو دال، شناژها و کف های با وزن متوسط و با ایجاد پوشش بتن 30تا 75 میلی متر کاربرد دارد.

این نوع اسپیسر در میلگردهای با قطر میلگرد 8 تا 22 میلی متر توصیه می گردد.

• مینی فیکس

اسپیسر مینی فیکس قطعه ای ارزان و پر مصرف بوده که در شبکه های میلگردهای سبک (میلگردهای حرارتی) سبک مانند قطعات پیش ساخته بتنی، سقف های کامپوزیت ، سقف های عرشه فولادی، و... میگردد.

این فاصله نگهدار در میلگردهای با قطر 6 تا 14 میلی متر توصیه شده است.

• یوفیکس

یوفیکس جهت استفاده در سازه های با وزن متوسط مانند تیرها، پوترها، کف های نیمه سنگین و... با توان باربری نقطه ای 200 کیلوگرم طراحی شده است.

دابل فیکس

دابل فیکس مخصوص استفاده در سقف های دال بتنی و یا کف های بتنی با ضخامت نسبتاً بالا است که جهت مسلح سازی آن ها دو ردیف میلگرد استفاده شده است.

• ساید فیکس

ساید فیکس در سازه های با وزن متوسط، مانند تیرها، پوترها، کف های نیمه سنگین و … با توان باربری نقطه ای 200 کیلوگرم طراحی شده است.

پیشنهاد می گردد اسپیسر ساید فیکس برای میلگرد های با قطر 12 الی 25 میلی متر مورد استفاده قرار گیرد.

• فلت بار

فلت بار مخصوص استفاده بر روی سطوح نرم و فرو رونده مانند بلوک های پلی استایرن طراحی و فراوری شده است. بهترین محل قرارگیری اسپیسر فلت بار، محل تقاطع میلگردها است.

می توان میلگرد هاییی با قطر 8 تا 16 میلی متر را برای این نوع اسپیسر استفاده کرد.

• فلت فیکس

در سطوح افقی با شبکه میلگردی با قطر 6 تا 14 میلی متر و سبک مانند سقف های نرم و فرو رونده، مورد استفاده قرار می گیرد و استفاده آن در سایر سطوح سبک منطقی نیست، چون صفحه تخت زیرین ممکن است سازه را دچار ضعف مقطعی نمایید.

2. اسپیسر های دیواری یا عمودی

• ویل فیکس

اسپیسر ویل فیکس باتوجه به شکل هندسی آن برای سطوح عمودی مانند دیوارها، ستون ها، مقاطع مدور و... در بتن های در جا یا پیش ساخته مورد استفاده قرار گرفته و می تواند پوشش بتنی 15 تا 100 میلی متر را ایجاد نماید.

• کیج فیکس

اسپیسر کیج فیکس در پوشش بتنی در شبکه آرماتور مربوط به شمع های درجا، پایه پل ها، قالب های لغزنده، قالب های بالا رونده، سازه های دریایی و به طور کلی کارهای عمودی سنگین کاربرد می باشد. این اسپیسرها بر روی میلگردهای اسپیرال (خاموت ها) نصب می شود تا فاصله لازم جهت پوشش بتنی میلگردها نسبت به خاک را ایجاد کنیم.

• ویل سان

اسپیسر ویلسان یا خورشیدی مخصوص استفاده در سطوح عمودی با وزن متوسط می باشد. این اسپیسرها فاقد دندانه در محیط بیرون خود می باشند و محیط خارجی توسط کمان های منظم با استقامت مناسب پوشیده شده است ، که احتمال شکستن دنـدانه های اسپیسر در تماس با قالب در ویلسان ها منتفی است . ویلسان در انواع ستون های عمودی مانند دیوارها ، ستون ها ، مقاطع مدور و... در بتن های درجا یا پیش ساخته به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد .

کلام آخر

حال که به بررسی تعداد زیادی از انواع اسپیسر پرداخته شد، به شما توصیه می‌کنیم تا در صورت نیاز به تهیه این قطعات با مشاورین شهر مفتول مشورت کنید تا هم از قیمت اسپیسر ها و هم از مناسب بودن آن ها در پروژه خود اطمینان حاصل فرمایید.